مقدمه

استفاده از دندان مصنوعی برای کسانی دندانهایشان را از دست داده اند، یک راهکار مناسب است. دندان مصنوعی توسط دندانپزشک ساخته می شود و انواع مختلفی مانند ثابت یا متحرک، چینی، سیمی و… دارد. همانطور که باید به بهداشت دندان های طبیعی خود اهمیت دهیم، نگهداری و نظافت دندان مصنوعی نیز اهمیت دارد. استفاده از دندان مصنوعی مزیت ها و فوایدی دارد که در ادامه به آنها پرداختیم.

دندان مصنوعی چیست؟

دندان مصنوعی در عمل یک جایگزین برای دندان از دست رفته و بافت اطراف آن است. در عمل دو نوع دندان مصنوعی وجود دارد که عبارت از دندان مصنوعی کامل و دندان مصنوعی پارتیال است. دندان مصنوعی کامل زمانی استفاده می­شود که تمام دندان­های فرد از بین رفته باشد، در حالی که دندان مصنوعی پارتیال برای مواردی استفاده می­شود که برخی از دندان­های فرد سالم باشند.

انواع دندان مصنوعی

دندان­پزشکان می­توانند برای شما از دندان مصنوعی کامل یا پراتیال با توجه به شرایط از دست دادن تمام دندان­ها یا فقط از دست دادن برخی دندان­های خاص استفاده کنند. برای استفاده از این دندان­ها و اطلاع از انواع مختلف موجود آنها باید از اطلاعات روز در بازار استفاده کرد.

دندان مصنوعی کامل

دندان مصنوعی کامل برای افرادی استفاده می­شود که همه دندان­های طبیعی خود در فک بالا یا پایین یا هر دوی آنها را از دست داده باشند. دندان مصنوعی کامل می­تواند ظاهر فرد را دقیقاً به حالت اولیه باز گرداند و به فرد استفاده کننده برای صحبت کردن و غذا خوردن عادی کمک کند.

دندان مصنوعی پارتیال

برای افرادی که فقط تعدادی از دندان­های خود را از دست داده­اند، اما به دنبال استفاده از روش درمانی ایمپلنت یا پل نیستند، دندان مصنوعی پارتیال می­تواند یک انتخاب مناسب باشد. دندان مصنوعی دارای قابلیت خارج کردن از دهان است و از طریق دندان­های طبیعی، لثه­ها و ساختار ارتباطی پلاستیکی و فلزی در محل مناسب خود در دهان فرد قرار می­گیرد.

دندان­های مصنوعی عادی

دندان­های مصنوعی عادی آنهایی هستند که بر روی استخوان­ها و لثه پس از کشیدن دندان­های طبیعی قرار می­گیرند. با وجودی که هنگام استفاده از انواع متعدد دندان مصنوعی نیاز به سپری شدن یک دوره زمانی خاص برای قرارگیری مناسب دندان مصنوعی در دهان فرد وجود دارد، اما این نوع دندان معمولاً در اولین بار جایگذاری می­تواند در محل صحیح خود قرار گیرد. این نوع از دندان مصنوعی نیز یکی از رایج­ترین انتخاب­ها در این حوزه است.

دندان مصنوعی فوری

دندان مصنوعی فوری همانطور که از نام آن مشخص است به محض از بین رفتن دندان­های طبیعی فرد مورد استفاده قرار می­گیرد. با استفاده از این نوع دندان مصنوعی، بیمار نیازی به مواجه شدن با دنیای خارج بدون دندان ندارد، می­تواند بسیار زودتر از دندان­های مصنوعی معمول غذا خوردن طبیعی خود را از سر گیرد، و مشکلات مربوط به صحبت کردن را که در فرآیند عادی استفاده از دندان مصنوعی وجود دارد نخواهد داشت. به هر حال، با توجه به اینکه درمان لثه­ها و فک منجر به تغییر اندازه آنها می­شود، معمولاً نیاز به یک سری جدید از این دندان­ها هر 6 ماه یک بار بطور تقریبی وجود دارد.

دندان مصنوعی دارای ظاهر طبیعی برای مقاصد زیبایی

به جای دندان مصنوعی پروتزی که از جنس پلاستیک در حالت عادی تهیه می­شود، دندان مصنوعی دارای ظاهر طبیعی مورد استفاده برای مقاصد زیبایی از مواد پیشرفته سرامیکی ساخته می­شود. در این حالت دندان مصنوعی معمولاً به صورت دست­ساز ساخته می­شود و ظاهر آن در مقایسه با سایر انواع دندان­های مصنوعی بسیار شبیه­تر به دندان­های طبیعی است. دندان مصنوعی مورد استفاده برای مقاصد زیبایی همچنین ظاهر طبیعی­تری دارد و به این ترتیب با توجه به اینکه هزینه استفاده از آن اندکی از سایر دندان­های مصنوعی معمول بیشتر است، تشخیص آن از دندان واقعی بسیار سخت است.

طرز و مراحل ساخت

فرآیند ساخت دندان مصنوعی به چند هفته زمان و جلسات معاینه متعدد نیاز دارد. هنگامی که دندان­پزشک یا متخصص پروتز (دندان­پزشکی که متخصص در بازیابی و جایگزینی دندان است) نوع دندان مصنوعی مناسب شما را تعیین می­کند، مراحل ساخت دندان مصنوعی مناسب شما به شرح زیر خواهد بودیگذاری یک مجموعه از قالب­های خاص بر روی فک شما و ارزیابی نحوه ارتباط استخوان­های فک نسبت به یکدیگر و میزان فضای موجود بین آنها.

ساخت مدل­ها، قالب مومی، و یا ساختار پلاستیکی به شکل واقعی آن و امتحان کردن آن در دهان بیمار. شما احتمالاً این مدل را چندین بار در دهان خود امتحان می­کنید و با این کار دندان­پزشک شما می­تواند رنگ، اندازه، و موقعیت آن را در دهان قبل از ساختن دندان مصنوعی نهایی بررسی و امتحان کند.

قالب­گیری دندان مصنوعی نهایی.

انجام اصلاحات لازم بر روی مدل نهایی در صورت نیاز.

طرز استفاده از دندان مصنوعی

یک دندان­پزشک می­تواند یک مجموعه دندان مصنوعی عادی کامل را در مواقعی که همه دندان­ها از بین رفته است یا همه بافت لثه باقیمانده پس از کشیدن دندان بهبود یافته برای یک بیمار استفاده کند (هشت هفته پس از کشیدن دندان­ها یا بیشتر). فرآیند تجویز دندان مصنوعی در حدود یک ماه طول می­کشد و در این مدت نیاز به تقریباً 5 قرار ملاقات با متخصص برای انجام فعالیت­های زیر وجود دارد: تشخیص اولیه متخصص نسبت به وضعیت دندان؛ استفاده از یک قالب یا موم برای تعیین وضعیت قرار گرفتن فک بیمار و موقعیت مناسب آن؛ استفاده از مدل آزمایشی برای اطمینان از مناسب بودن رنگ، ساخت و نحوه قرارگیری در دهان بیمار؛ و جایگذاری نهایی دندان مصنوعی در دهان بیمار به همراه انجام اصلاحات جزئی لازم در صورت نیاز به انجام آنها.

عادت کردن فرد استفاده کننده به دندان مصنوعی و در اصطلاح قرارگیری آن در محل مناسب به زمان نیاز دارد، زیرا حتی بهترین دندان­های مصنوعی ساخته شده نیز در ابتدا ممکن است احساس ناراحتی برای فرد به همراه داشته باشند. با وجودی که اکثر استفاده­کنندگان می­توانند در همان ساعات اولیه بطور عادی صحبت کنند، بسیار از آنها از وجود مشکل در خوردن غذا برای چند روز تا چند هفته اول شکایت می­کنند. برای عادت کردن به دندان­های مصنوعی جدید، ابتدا غذا خوردن را با غذاهای نرم و غذاهایی که عمل جویدن آنها ساده است، شروع کنید. علاوه بر این، فرد استفاده­کننده ممکن است هنگام استفاده از دندان مصنوعی با تغییرات اندک در ظاهر صورت خود، افزایش ترشح بزاق دهان یا سوزش و ناراحتی­های ناچیز مربوط به آن مواجه شود.

دندان­پزشک یا متخصص شما احتمالاً دستوراتی را برای مدت زمان استفاده از دندان مصنوعی و زمان در آوردن آن از دهان به شما می­دهد. در طول چند روز اول پس از استفاده دندان مصنوعی، ممکن است از شما خواسته شود دندان­های مصنوعی خود را در کل زمان روز استفاده کنید و حتی در زمان خواب نیز آن را از دهان خود خارج نکنید. هر چند این دستورالعمل می­تواند احساس ناراحتی موقت برای شما به همراه داشته باشد، اما سریع­ترین راهکار برای شناسایی قسمت­های خاص دندان مصنوعی است که احتمالاً به اصلاحات نیاز دارد. هنگامی که اصلاحات لازم بر روی دندان مصنوعی انجام شد، شما باید این دندان­ها را قبل از خوابیدن از دهان خود خارج کنید. انجام این کار به بافت لثه امکان استراحت و بازیابی حالت عادی را می­دهد و این بافت امکان می­یابد از طریق زبان و بزاق دهان تمیز شود. در ادامه فرد می­تواند دندان مصنوعی خود را صبح روز بعد در دهان قرار داده و مورد استفاده قرار دهد.

لقی دندان مصنوعی

شما نیازی به استفاده از تثبیت­کننده دندان مصنوعی (نگهدارنده) در صورتی که دندان مصنوعی شما در محل صحیح قرار گرفته است ندارید. به هر حال، اگر استخوان فک شما قادر به نگه داشتن دندان مصنوعی نیست، ممکن است استفاده از تثبیت­کننده تنها راه برای حل مشکل شما باشد. دندان­پزشک یا متخصص شما می­تواند در صورت نیاز استفاده از این ابزار را برای شما توصیه کند.

برخی افراد هنگام استفاده از نگهدارنده دندان مصنوعی، حداقل در زمان شروع به استفاده، احساس بهتری دارند. در این صورت سعی کنید دستورالعمل استفاده از این ابزار را بطور دقیق رعایت کنید و از استفاده زیاد آن خودداری نمایید.دتثبیت­کننده ممکن است با شستشوی دهان با آب از دندان مصنوعی جدا شود. بقایای تثبیت­ کننده در دهان فرد را می­توان با استفاده از دستمال مرطوب یا یک پارچه پشمی نمناک از دهان خارج کرد.

مراقبت از دندان مصنوعی

احتمالاً استفاده از تثبیت­کننده دندان مصنوعی برای افرادی که برای اولین بار از دندان مصنوعی استفاده می­کنند توسط پزشک متخصص توصیه می­شود. در این حالت تثبیت­کننده می­تواند به نگهداری و پایداری دندان مصنوعی برای کسانی که دارای استخوان فک محدود یا برآمدگی استخوان کوچک هستند، کمک کند. پایداری دندان مصنوعی احتمالاً می­تواند منجر به افزایش اعتماد به نفس استفاده­کننده آن شود.

خارج کردن و تمیز کردن دندان مصنوعی به صورت روزانه با استفاده از یک تمیز کننده و یک برس می­تواند نقش با اهمیت در نگهداری از دندان مصنوعی داشته باشد (برای این کار از تمیز کننده­هایی استفاده کنید که بطور خاص برای تمیز کردن دندان مصنوعی طراحی شده­اند یا برای این کار از یک مسواک دارای موی نرم استفاده کنید).

برای استریل کردن دندان مصنوعی از آب جوش استفاده نکنید، زیرا آب گرم می­تواند باعث تغییر شکل دندان مصنوعی و از دست رفتن ساختار آن شود.داگر شما از دندان مصنوعی پارتیال استفاده می­کنید، قبل از مسواک زدن دندان­های طبیعی خود آن را از دهان خارج کنید.هنگامی که شما از دندان مصنوعی استفاده نمی­کنید، آن را در مایع مخصوص تمیز کننده دندان مصنوعی یا آب قرار دهید.

به منظور اجتناب از قرارگیری نامناسب دندان مصنوعی در دهان، پس از خارج کردن دندان مصنوعی از دهان خود آن را در یک محل مناسب و یکسان قرار دهید.

فواید

مزیت­های استفاده از دندان مصنوعی شامل بهبود عملکرد دندان­ها و نیز بهبود ظاهر فرد است. علاوه بر این، به دلیل اینکه دندان مصنوعی قابلیت خروج از دهان دارد، بسیاری از افراد به این نتیجه رسیده­اند که تمیز کردن آنها راحت­تر از تمیز کردن دندان­های طبیعی یا سایر ابزارهای دندان­پزشکی استفاده شده در دهان است.

معایب

استفاده از دندان مصنوعی اشکالاتی نیز می تواند به همراه داشته باشید که در ادامه به چند نمونه از آنها اشاره می کنیم:

بیماران زمان اولین تجربه استفاده از دندان مصنوعی ممکن است با آن تا مدتی راحت نباشند.

مشکلاتی در جویدن بعضی از غذاها ممکن است داشته باشند.

تا زمان عادت کردن فرد به دندان مصنوعی ممکن است هنگام حرف زدن مشکل داشته باشد.

مراقبت از دندان مصنوعی برای جلوگیری از زخم شدن لثه ضروری است.

هزینه و قیمت

اکثر خدمات بیمه درمانی تمام یا بخشی از هزینه­های مربوط به دندان مصنوعی را تحت پوشش قرار می دهند. به هر حال برای اطلاع دقیق از این موضوع با مرکز ارائه دهنده خدمات بیمه درمانی خود تماس بگیرید.

نتیجه گیری

اگر به هر دلیلی بخشی یا تمام دندانهایتان را از دست داده اید، می توانید با مراجعه به دندانپزشک از دندان مصنوعی استفاده کنید. این دندان ها دوام و مقاومت بالایی دارند و از نظر شباهت با دندان های طبیعی تفاوتی ندارند. در صورتی که تمایل داشته باشید می توانید با کاشت (ایمپلنت) دندان مصنوعی از آنها به صورت ثابت بهره مند شوید.